ಲಿಂಗಾಯತ ವರ್ಗ: ಇತಿಹಾಸ, ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ
ಪರಿಚಯ: ಲಿಂಗಾಯತ ಅಥವಾ ವೈಷ್ಣವ ಲಿಂಗಾಯತ ಧರ್ಮವು ಕರ್ನಾಟಕದ ಪ್ರಮುಖ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಮುದಾಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಇದು ವೈದಿಕ ಧರ್ಮದ ಮೇಲೆ ಆಧಾರಿತವಾಗಿದ್ದು, ಶಿವನ ಪೂಜೆಗೆ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸುತ್ತದೆ. ಲಿಂಗಾಯತ ಧರ್ಮವು ಶಿವಾಚಾರ್ಯರತ್ತವನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ದೃಷ್ಟಿಕೋಣಗಳು ಹಾಗೂ ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
ಲಿಂಗಾಯತ ಧರ್ಮದ ಉತ್ಭವ: ಲಿಂಗಾಯತ ಧರ್ಮವು 12ನೇ ಶತಮಾನದ ಸುಮಾರಿಗೆ ಬಾಸವಣ್ಣ ಎಂಬ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ ಮತ್ತು ಸಂನ್ಯಾಸಿಯ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಉದಯವಾಯಿತು. ಬಾಸವಣ್ಣ ಅವರು ದೇವರ ಉಪಾಸನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಪರಂಪರೆಯಲ್ಲಿನ ಅನೇಕ ಅಸ್ಥಿ ಮತ್ತು ಪಂಥಗಳನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದರು. ಈ ಧರ್ಮವು ಮೂಲತಃ ಬಾಸವಣ್ಣ ಮತ್ತು ಅವರ ಅನುಯಾಯಿಗಳ ತತ್ವಜ್ಞಾನವನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ.
ಧಾರ್ಮಿಕ ತತ್ತ್ವಗಳು ಮತ್ತು ಅನುಷ್ಠಾನಗಳು: ಲಿಂಗಾಯತ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ತತ್ವವಾಹಕವಾದ ಶಾಸ್ತ್ರವಿಲ್ಲ. ಆದರೂ, ಇದರ ನಂಬಿಕೆಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಶುದ್ಧ ಹೃದಯದಿಂದ ಶಿವನ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಮಾಡುವುದು, ಜೀವನವನ್ನೇ ದೇವರ ಸೇವೆಗೆ ಸಮರ್ಪಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ನ್ಯಾಯವನ್ನು ಗೌರವಿಸುವುದು ಮುಖ್ಯವಾದ ಪ್ರಾಂಪ್ತಿಗಳು. ಲಿಂಗಾಯತರು “ಶಿವಯೋಗ” ಅಥವಾ “ಶಿವಪೂಜೆ” ಮೂಲಕ ಶಕ್ತಿಯ ಆಶಯವನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಲಿಂಗಾಯತರಿಗೆ ಸುತ್ತಲೂ ಸಾಮಾಜಿಕ ಹಾಗೂ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯತೆ: ಲಿಂಗಾಯತ ಸಮಾಜವು ಪರಂಪರೆಯ ಮೇಲಿನ ಆಧಾರಿತ ನೆಲೆಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಅವರ ಸಾಮಾಜಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಮುತುವಳಿಕೆ, ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆ, ನಿಷ್ಠೆ ಮತ್ತು ಇತರ ಅನೇಕ ಗುಣಗಳನ್ನು ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ, ಲಿಂಗಾಯತ ಸಮುದಾಯವು ಜಾತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಮುರಿಯುವ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ದೃಷ್ಠಿಯಿಂದ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಪೂರ್ವಕವಾಗಿದೆ.
ಸಮಾಜ ಮತ್ತು ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಪಾತ್ರ: ಲಿಂಗಾಯತ ಸಮಾಜವು ಶಿಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಮುಂದುವರಿದಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಮಕ್ಕಳು ಅಧ್ಯಯನ ಮತ್ತು ಶ್ರದ್ಧೆಗೆ ಮಹತ್ವ ಕೊಡುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಇದ್ದು, ಸಮಾಜದ ಸಾಮಾನ್ಯ ಕಲ್ಯಾಣಕ್ಕಾಗಿ ಹಲವಾರು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ, ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರಭಾವ: ಹಲವು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ, ಲಿಂಗಾಯತ ಸಮುದಾಯವು ಕರ್ನಾಟಕದ ರಾಜಕೀಯದ ವಿವಿಧ ಘಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದೆ. ಅದಕ್ಕೆ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣ ಅವರ ಸಂಖ್ಯೆ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ. 20ನೇ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ಸಿದ್ದಲಿಂಗಯ್ಯ ಮತ್ತು ಇತರ ಪ್ರಮುಖ ರಾಜಕೀಯ ನಾಯಕರ ಸಹಾಯದಿಂದ ಲಿಂಗಾಯತ ಸಮಾಜವು ತಮ್ಮ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಲು ಹಾಗೂ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಸಮಾನತೆ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಹಲವಾರು ಧೋರಣೆಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿತು.
ಆಧುನಿಕ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಲಿಂಗಾಯತ ಸಮುದಾಯ: ಇಂದು ಲಿಂಗಾಯತ ಸಮುದಾಯವು ಸಾಮಾಜಿಕ, ಆರ್ಥಿಕ ಹಾಗೂ ರಾಜಕೀಯವಾಗಿ ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿಯಾಗಿದೆ. ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಹೂಡಿಕೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿಕೊಂಡು, ಶಿಕ್ಷಣ, ಉದ್ಯೋಗಗಳಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ಸಾಧನೆಗಳನ್ನೂ ತಲುಪಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಧಾರ್ಮಿಕವಾಗಿ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆಗಳನ್ನು ಹಾಗೂ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.
ನೀಡಿದ ಸುತ್ತು: ಲಿಂಗಾಯತ ಧರ್ಮವು ತನ್ನ ವಿಶಿಷ್ಟತೆಯೊಂದಿಗೆ ಕರ್ನಾಟಕದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವಪೂರ್ಣ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ಶ್ರೀ ಶಿವರಾಯನ ಉಪಾಸನೆಯೊಂದಿಗೆ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಪ್ರಗತಿ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುತ್ತದೆ.
